Technik elektryk

1. CELE KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik elektryk powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych:

• wykonywania i uruchamiania instalacji elektrycznych na podstawie dokumentacji technicznej;
• montowania i uruchamiania maszyn i urządzeń elektrycznych na podstawie dokumentacji technicznej;
• wykonywania konserwacji instalacji, maszyn i urządzeń elektrycznych;
• eksploatowania instalacji elektrycznych;
• eksploatowania maszyn i urządzeń elektrycznych. 

2. WARUNKI REALIZACJI KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE

Szkoła podejmująca kształcenie w zawodzie technik elektryk powinna posiadać następujące pomieszczenia dydaktyczne:

• pracownię elektrotechniki i elektroniki, wyposażoną w: stanowiska pomiarowe, zawierające stoły laboratoryjne (jedno stanowisko dla dwóch uczniów), zasilane napięciem 230/400 V prądu przemiennego, zapewniające ochronę przeciwporażeniową, przeciwprzepięciową oraz wyposażone w wyłączniki awaryjne stanowiskowe i wyłącznik awaryjny centralny; zasilacze stabilizowane napięcia stałego, autotransformatory, generatory funkcyjne; przyrządypomiarowe analogowe i cyfrowe, oscyloskopy; zestawy elementów elektrycznych i elektronicznych, przewody i kable elektryczne; trenażery z układami elektrycznymi i elektronicznymi przystosowane do pomiarów; stanowiska komputerowe dla uczniów (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) z oprogramowaniem umożliwiającym symulację pracy układów elektrycznych i elektronicznych;
• pracownię montażu, konserwacji i eksploatacji maszyn i urządzeń elektrycznych, wyposażoną w: stanowiska do obróbki ręcznej metali i tworzyw sztucznych (jedno stanowisko dla jednego ucznia), przyrządy do pomiaru wielkości geometrycznych; stanowiska montażowe (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) zasilane napięciem 230/400 V prądu przemiennego, zabezpieczone ochroną przeciwporażeniową i przeciwprzepięciową oraz wyposażone w wyłączniki awaryjne stanowiskowe i wyłącznik awaryjny centralny, przystosowane do demontażu i montażu podzespołów maszyn i urządzeń elektrycznych, układów sterowania, regulacji i zabezpieczeń; autotransformatory jednofazowe i trójfazowe; przyrządy pomiarowe analogowe i cyfrowe, w tym mierniki rezystancji izolacji, mierniki prędkości obrotowej; maszyny i urządzenia elektryczne przystosowane do pomiarów; układy elektronicznego sterowania maszynami i urządzeniami elektrycznymi (jedno stanowisko dla dwóch uczniów); stanowiska komputerowe dla uczniów (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) z oprogramowaniem umożliwiającym tworzenie dokumentacji technicznej oraz symulację pracy maszyn i urządzeń elektrycznych;
• pracownię montażu, konserwacji i eksploatacji instalacji elektrycznych, wyposażoną w: stanowiska do obróbki ręcznej metali i tworzyw sztucznych (jedno stanowisko dla jednego ucznia), przyrządy do pomiaru wielkości geometrycznych; stanowiska wyposażone w ażurowe lub drewnopodobne ściany o wymiarach ok. 1,6 m x 2 m (jedno stanowisko dla dwóch uczniów), zasilane napięciem 230/400 V prądu przemiennego, zabezpieczone ochroną przeciwporażeniową i przeciwprzepięciową oraz wyposażone w wyłączniki awaryjne stanowiskowe i wyłącznik awaryjny centralny, przystosowane do montażu instalacji elektrycznych; przyrządy pomiarowe analogowe i cyfrowe, w tym mierniki rezystancji izolacji, mierniki parametrów instalacji elektrycznych, liczniki energii elektrycznej; stanowiska komputerowe dla uczniów (jedno stanowisko dla dwóch uczniów) z oprogramowaniem umożliwiającym projektowanie instalacji elektrycznych i tworzenie dokumentacji technicznej instalacji elektrycznych;

ponadto każda pracownia powinna być wyposażona w stanowisko komputerowe dla nauczyciela podłączone do sieci lokalnej z dostępem do Internetu, z drukarką i ze skanerem, projektorem multimedialnym oraz wizualizerem.

Kształcenie praktyczne może odbywać się w: pracowniach szkolnych, placówkach kształcenia ustawicznego, placówkach kształcenia praktycznego oraz podmiotach stanowiących potencjalne miejsce zatrudnienia absolwentów szkół kształcących w zawodzie.

Szkoła organizuje praktyki zawodowe w podmiocie zapewniającym rzeczywiste warunki pracy właściwe dla nauczanego zawodu w wymiarze 4 tygodni (160 godzin).

3. MINIMALNA LICZBA GODZIN KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO

W szkole liczbę godzin kształcenia zawodowego należy dostosować do wymiaru godzin określonego w przepisach w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół, przewidzianego dla kształcenia zawodowego w danym typie szkoły, zachowując minimalną liczbę godzin wskazanych w tabeli odpowiednio dla efektów kształcenia: wspólnych dla wszystkich zawodów i wspólnych dla zawodów w ramach obszaru kształcenia, stanowiących podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów oraz właściwych dla kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie.

4. EFEKTY KSZTAŁCENIA

Do wykonywania wyżej wymienionych zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia na które składają się:

Efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów

• (BHP). Bezpieczeństwo i higiena pracy:
  • rozróżnia pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią;
  • rozróżnia zadania i uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w Polsce;
  • określa prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy;
  • przewiduje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych;
  • określa zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy;
  • określa skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka;
  • organizuje stanowisko pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska;
  • stosuje środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych;
  • przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz stosuje przepisy prawa dotyczące ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska;
  • udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia.
• (PDG). Podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej:
  • stosuje pojęcia z obszaru funkcjonowania gospodarki rynkowej;
  • stosuje przepisy prawa pracy, przepisy prawa dotyczące ochrony danych osobowych oraz przepisy prawa podatkowego i prawa autorskiego;
  • stosuje przepisy prawa dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej;
  • rozróżnia przedsiębiorstwa i instytucje występujące w branży i powiązania między nimi;
  • analizuje działania prowadzone przez przedsiębiorstwa funkcjonujące w branży;
  • inicjuje wspólne przedsięwzięcia z różnymi przedsiębiorstwami z branży;
  • przygotowuje dokumentację niezbędną do uruchomienia i prowadzenia działalności gospodarczej;
  • prowadzi korespondencję związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej;
  • obsługuje urządzenia biurowe oraz stosuje programy komputerowe wspomagające prowadzenie działalności gospodarczej;
  • planuje i podejmuje działania marketingowe prowadzonej działalności gospodarczej;
  • planuje działania związane z wprowadzaniem innowacyjnych rozwiązań;
  • stosuje zasady normalizacji;
  • optymalizuje koszty i przychody prowadzonej działalności gospodarczej.
• (JOZ). Język obcy ukierunkowany zawodowo:
  • posługuje się zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiających realizację zadań zawodowych;
  • interpretuje wypowiedzi dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych artykułowane powoli i wyraźnie, w standardowej odmianie języka;
  • analizuje i interpretuje krótkie teksty pisemne dotyczące wykonywania typowych czynności zawodowych;
  • formułuje krótkie i zrozumiałe wypowiedzi oraz teksty pisemne umożliwiające komunikowanie się w środowisku pracy;
  • korzysta z obcojęzycznych źródeł informacji.
• (KPS). Kompetencje personalne i społeczne:
  • przestrzega zasad kultury i etyki;
  • jest kreatywny i konsekwentny w realizacji zadań;
  • potrafi planować działania i zarządzać czasem;
  • przewiduje skutki podejmowanych działań;
  • ponosi odpowiedzialność za podejmowane działania;
  • jest otwarty na zmiany;
  • stosuje techniki radzenia sobie ze stresem;
  • aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe;
  • przestrzega tajemnicy zawodowej;
  • negocjuje warunki porozumień;
  • jest komunikatywny;
  • stosuje metody i techniki rozwiązywania problemów;
• (OMZ). Organizacja pracy małych zespołów:
  • planuje i organizuje pracę zespołu w celu wykonania przydzielonych zadań;
  • dobiera osoby do wykonania przydzielonych zadań;
  • kieruje wykonaniem przydzielonych zadań;
  • monitoruje i ocenia jakość wykonania przydzielonych zadań;
  • wprowadza rozwiązania techniczne i organizacyjne wpływające na poprawę warunków i jakość pracy;
  • stosuje metody motywacji do pracy;
  • komunikuje się ze współpracownikami.

Efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru elektryczno-elektronicznego, stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów PKZ(EE.g) i PKZ(EE.i)

• PKZ(EE.g) Umiejętności stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodach: monter sieci i urządzeń telekomunikacyjnych, elektronik, elektromechanik, elektryk, technik telekomunikacji, technik teleinformatyk, technik elektronik, technik elektryk, technik elektroniki i informatyki medycznej, technik szerokopasmowej komunikacji elektronicznej:
  • posługuje się pojęciami z dziedziny elektrotechniki i elektroniki;
  • opisuje zjawiska związane z prądem stałym i zmiennym;
  • interpretuje wielkości fizyczne związane z prądem stałym i zmiennym;
  • stosuje prawa elektrotechniki do obliczania i szacowania wartości wielkości elektrycznych w obwodach elektrycznych i układach elektronicznych;
  • rozpoznaje elementy oraz układy elektryczne i elektroniczne;
  • sporządza schematy układów elektrycznych i elektronicznych;
  • rozróżnia parametry elementów oraz układów elektrycznych i elektronicznych;
  • posługuje się rysunkiem technicznym podczas prac montażowych i instalacyjnych;
  • dobiera narzędzia i przyrządy pomiarowe oraz wykonuje prace z zakresu montażu mechanicznego elementów i urządzeń elektrycznych i elektronicznych;
  • wykonuje prace z zakresu obróbki ręcznej;
  • określa funkcje elementów i układów elektrycznych i elektronicznych na podstawie dokumentacji technicznej;
  • wykonuje połączenia elementów i układów elektrycznych oraz elektronicznych na podstawie schematów ideowych i montażowych;
  • dobiera metody i przyrządy do pomiaru parametrów układów elektrycznych i elektronicznych;
  • wykonuje pomiary wielkości elementów i układów elektrycznych i elektronicznych;
  • przedstawia wyniki pomiarów i obliczeń w postaci tabel;
  • posługuje się dokumentacją techniczną, katalogami i instrukcjami obsługi oraz przestrzega norm w tym zakresie;
  • stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań.
• PKZ(EE.i) Umiejętności stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodach: technik elektronik, technik elektryk, technik telekomunikacji, technik teleinformatyk, technik szerokopasmowej komunikacji elektronicznej:
  • wykonuje operacje matematyczne na liczbach zespolonych;
  • charakteryzuje parametry elementów oraz układów elektrycznych i elektronicznych;
  • dobiera elementy oraz układy elektryczne i elektroniczne do określonych warunków eksploatacyjnych;
  • określa wpływ parametrów poszczególnych elementów i podzespołów na pracę układów elektrycznych i elektronicznych;
  • dobiera metody i przyrządy do pomiaru parametrów układów elektrycznych i elektronicznych;
  • przedstawia wyniki pomiarów i obliczeń w postaci tabel i wykresów;
  • wyznacza wielkości charakteryzujące przebiegi sinusoidalne typu y = A sin(ωt+φ);
  • sporządza wykresy w skali logarytmicznej;
  • dokonuje analizy pracy układów elektrycznych i elektronicznych na podstawie schematów oraz wyników pomiarów;
  • sporządza dokumentację z wykonywanych prac;
  • stosuje programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań.

Efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie technik elektryk: 

• Montaż, uruchamianie i konserwacja instalacji, maszyn i urządzeń elektrycznych (EE.05)

1. Montaż, uruchamianie i konserwacja instalacji elektrycznych Uczeń:

• rozpoznaje układy sieciowe i środki ochrony przeciwporażeniowej;
• rozróżnia przewody i kable elektroenergetyczne;
• rozpoznaje sprzęt i osprzęt instalacyjny;
• rozpoznaje źródła światła i oprawy oświetleniowe;
• określa parametry techniczne instalacji elektrycznych i sprzętu instalacyjnego;
• wykonuje instalacje elektryczne w budynkach mieszkalnych i przemysłowych zgodnie z dokumentacją;
• sporządza schematy ideowe i montażowe instalacji elektrycznej;
• trasuje przebiegi przewodów i rozmieszczenie osprzętu instalacyjnego na podstawie dokumentacji;
• dobiera narzędzia do wykonywania montażu i demontażu instalacji elektrycznych w różnych technologiach;
• wykonuje połączenia między podzespołami elektrycznymi na podstawie dokumentacji;
• sprawdza poprawność działania instalacji elektrycznej i środków ochrony przeciwporażeniowej po montażu;
• przeprowadza oględziny instalacji elektrycznych;
• lokalizuje usterki występujące w instalacjach elektrycznych;
• dobiera części zamienne elementów instalacji elektrycznej na podstawie danych katalogowych;
• wykonuje wymianę uszkodzonych elementów instalacji elektrycznych;
• wykonuje pomiary parametrów instalacji elektrycznych;
• wykonuje prace konserwacyjne instalacji elektrycznych zgodnie z dokumentacją.

2. Montaż i uruchamianie maszyn i urządzeń elektrycznych Uczeń:

• klasyfikuje maszyny i urządzenia elektryczne według określonych kryteriów;
• rozpoznaje maszyny i urządzenia elektryczne oraz ich elementy;
• rozróżnia materiały konstrukcyjne stosowane w maszynach i urządzeniach elektrycznych;
• określa parametry techniczne maszyn i urządzeń elektrycznych;
• rozróżnia parametry elementów i podzespołów maszyn i urządzeń elektrycznych;
• określa funkcje elementów i podzespołów stosowanych w maszynach i urządzeniach elektrycznych;
• rozpoznaje układy zasilania i sterowania maszyn i urządzeń elektrycznych oraz ich elementy;
• odczytuje i sporządza szkice oraz schematy maszyn i urządzeń elektrycznych;
• dobiera narzędzia do montażu i demontażu maszyn i urządzeń elektrycznych;
• wykonuje montaż mechaniczny podzespołów elektrycznych i elektronicznych;
• montuje układy zasilania, sterowania, regulacji oraz zabezpieczenia maszyn i urządzeń elektrycznych na podstawie dokumentacji;
• dokonuje uruchomienia maszyn i urządzeń elektrycznych po montażu;
• sprawdza zgodność wykonanych prac montażowych z dokumentacją.

3. Konserwacja maszyn i urządzeń elektrycznych Uczeń:

• posługuje się dokumentacją w trakcie prac konserwacyjnych;
• przeprowadza oględziny maszyn i urządzeń elektrycznych;
• lokalizuje usterki występujące w maszynach i urządzeniach elektrycznych;
• dobiera części zamienne maszyn i urządzeń elektrycznych na podstawie danych katalogowych;
• wykonuje wymianę zużytych lub uszkodzonych elementów i podzespołów maszyn i urządzeń elektrycznych;
• wykonuje wymianę uszkodzonych elementów układów sterowania i zabezpieczeń maszyn i urządzeń elektrycznych;
• wykonuje pomiary parametrów maszyn i urządzeń elektrycznych;
• sprawdza działanie maszyn i urządzeń elektrycznych po czynnościach konserwacyjnych. 
• Eksploatacja maszyn, urządzeń i instalacji elektrycznych (EE.26)

1. Eksploatacja instalacji elektrycznych Uczeń:

• określa wymagania eksploatacyjne instalacji elektrycznych;
• przeprowadza prace z zakresu eksploatacji instalacji elektrycznych;
• organizuje i nadzoruje prace z zakresu eksploatacji instalacji elektrycznych;
• dobiera przyrządy pomiarowe do wykonywania pomiarów eksploatacyjnych instalacji elektrycznych;
• przeprowadza pomiary eksploatacyjne instalacji elektrycznych oraz sporządza protokoły z wykonanych pomiarów;
• analizuje, ocenia i interpretuje wyniki pomiarów eksploatacyjnych instalacji elektrycznych na podstawie protokołów;
• określa wpływ parametrów przewodów i sprzętu instalacyjnego na pracę instalacji elektrycznych;
• lokalizuje i usuwa uszkodzenia w instalacjach elektrycznych;
• dobiera przewody, kable oraz sprzęt instalacyjny do wykonania instalacji elektrycznych;
• dobiera zabezpieczenia instalacji elektrycznych;
• dobiera środki ochrony przeciwporażeniowej w instalacjach elektrycznych;
• sprawdza działanie ochrony przeciwporażeniowej w instalacjach elektrycznych;
• ocenia stan techniczny instalacji elektrycznych na podstawie oględzin i pomiarów;
• projektuje typowe instalacje elektryczne.

2. Eksploatacja maszyn i urządzeń elektrycznych Uczeń:

• określa wymagania eksploatacyjne maszyn i urządzeń elektrycznych;
• przeprowadza prace z zakresu eksploatacji maszyn i urządzeń elektrycznych;
• organizuje i nadzoruje prace z zakresu eksploatacji maszyn i urządzeń elektrycznych;
• dobiera przyrządy pomiarowe do przeprowadzania pomiarów parametrów maszyn i urządzeń elektrycznych;
• przeprowadza pomiary parametrów maszyn i urządzeń elektrycznych oraz sporządza protokoły z wykonanych pomiarów;
• analizuje, ocenia i interpretuje wyniki pomiarów parametrów maszyn i urządzeń elektrycznych;
• określa wpływ parametrów elementów i podzespołów na pracę maszyn i urządzeń elektrycznych;
• lokalizuje i usuwa uszkodzenia w maszynach i urządzeniach elektrycznych;
• dobiera części zamienne maszyn i urządzeń elektrycznych;
• dobiera zabezpieczenia maszyn i urządzeń elektrycznych;
• dobiera środki ochrony przeciwporażeniowej w układach zasilania maszyn i urządzeń elektrycznych;
• sprawdza działanie ochrony przeciwporażeniowej w układach zasilania maszyn i urządzeń elektrycznych;
• ocenia stan techniczny maszyn i urządzeń elektrycznych na podstawie oględzin i pomiarów;
• projektuje typowe układy sterowania maszyn i urządzeń elektrycznych;
• stosuje zasady racjonalnej gospodarki energetycznej.